Wypadanie włosów z powodu dysbiozy: co warto wiedzieć i jak przywrócić ich gęstość

DYSBIOZA (dysbioza) jelit – stan, w którym dochodzi do zaburzenia jakościowego i (lub) ilościowego składu mikroflory jelitowej, co prowadzi do różnych problemów zdrowotnych. Leczeniem zajmuje się lekarz gastroenterolog.

Mikroflora – najważniejsza zawartość jelit, wpływająca na wzrost zdrowych, gęstych i pięknych włosów! Dobre funkcjonowanie układu odpornościowego i zdrowe włosy zaczynają się od zdrowego jelita, w którym zlokalizowane jest około 80% komórek odpornościowych.

Dysbioza dzieli się na 3 stopnie nasilenia:

• Łagodny stopień: niewielkie zmniejszenie liczby pożytecznych bakterii w jelitach. Objawy brak lub lekkie dolegliwości: wzdęcia, niewielkie zaburzenia stolca.
• Średni stopień: znaczący spadek liczby pożytecznych bakterii i wzrost liczby bakterii szkodliwych. Objawy bardziej wyraźne: częste zaparcia lub biegunka, ból, wzdęcia, nudności.
• Ciężki stopień: niemal całkowity brak pożytecznych bakterii i znaczna przewaga bakterii patogennych (szkodliwych). Objawy są bardzo nasilone i mogą towarzyszyć im inne problemy: reakcje alergiczne, choroby skóry, obniżenie odporności (częste zachorowania).

✅ MIKROFLORA i jej funkcje

Mikroflora lub mikrobiota – zbiór mikroorganizmów (bakterii, wirusów, grzybów) zamieszkujących jelita i cały organizm.

FUNKCJE:

• Trawienie: pomaga rozkładać pokarm i wchłaniać składniki odżywcze.
• Funkcja odpornościowa: wspiera organizm w walce z infekcjami, zapobiega chorobom zapalnym.
• Funkcja ochronna: zapobiega namnażaniu szkodliwych bakterii.
• Synteza witamin: mikrobiota nie tylko wspomaga przyswajanie witamin, minerałów i innych substancji z pożywienia, ale sama jest zdolna je wytwarzać.

🔔 Jedną z głównych funkcji mikroflory jelitowej jest synteza witamin B1, B2, B3, B5, B6, B9, B12, C, K, aminokwasów, hormonów, substancji biologicznie czynnych, lotnych kwasów tłuszczowych [1].

✅ SKŁAD mikroflory

W organizmie człowieka znajduje się 100 bilionów mikroorganizmów, obejmujących około 500 gatunków. Skład mikroflory jest indywidualny i może zmieniać się pod wpływem antybiotyków, diety, stresu, wieku i stylu życia.

• Bifidobakterie tworzą barierę ochronną, która uniemożliwia namnażanie się szkodliwych bakterii i powodowanie przez nie chorób, pomagają trawić pokarm oraz uczestniczą we wchłanianiu substancji odżywczych.
• Lactobakterie pomagają w trawieniu pokarmu (zwłaszcza produktów mlecznych), produkują witaminy, wzmacniają odporność i chronią przed szkodliwymi bakteriami.
• Bakteroidy to bakterie, które uczestniczą w rozkładzie złożonych węglowodanów, białek i tłuszczów, wzmacniają układ odpornościowy i hamują namnażanie się szkodliwych bakterii w jelitach.
• Pałeczki okrężnicy (Escherichia coli) uczestniczą w trawieniu pokarmu i syntezie witamin, a także chronią organizm przed szkodliwymi bakteriami.

❗ Większość pałeczek jelitowych jest nieszkodliwa, ale niektóre szczepy mogą powodować zatrucia pokarmowe.

✅ DYSBIOZA a WŁOSY

Dysbioza jelit wpływa na wzrost włosów przez niedostateczne odżywienie mieszków włosowych z powodu:

• zaburzeń wchłaniania i przyswajania składników odżywczych z pożywienia;
• Zaburzenia syntezy witamin przez mikrobiotę jelitową.

W przypadku przewlekłej dysbiozy jelitowej (dysbakteriozy) najczęściej rozwija się łysienie rozlane (telogenowe). Możliwe jest również łysienie plackowate przy współistniejących zaburzeniach autoimmunologicznych, takich jak autoimmunologiczne zapalenie żołądka typu A, zapalenie tarczycy Hashimoto czy inne choroby autoimmunologiczne wpływające na odpowiedź immunologiczną organizmu.
U osób predysponowanych do łysienia androgenowego (AGA) dysbioza i związane z nią niedobory składników odżywczych mogą przyspieszać jego postęp.

Ponadto dysbioza (dysbakterioza) może przyczyniać się do pojawienia łupieżu i łojotokowego zapalenia skóry z powodu zaburzonego wchłaniania witamin, minerałów i kwasów tłuszczowych, a także poprzez zaburzenie równowagi układu odpornościowego i mikroflory skóry głowy.

✅ CZEGO BRAKUJE włosom

✔️ Witaminy

Wszystkie witaminy z pożywienia: A, z grupy B, C, D, E, K wchłaniają się w jelicie cienkim! Witaminy z grupy B biorą udział w wielu procesach związanych ze wzrostem włosów i metabolizmem. Ich niedobór prowadzi do przerzedzenia i wypadania włosów. Zostało to naukowo udowodnione. Szczegóły – „Witaminy”.

✔️ Minerały
Wapń, żelazo, magnez, cynk, siarka, miedź i wiele innych. Każdy minerał jest ważny i pełni swoją istotną funkcję w procesie wzrostu zdrowych i pięknych włosów. Na przykład:
🔸 Żelazo odpowiada za transport tlenu z krwią do tkanek całego organizmu, w tym do mieszków włosowych. Do skutecznego wchłaniania żelaza w dwunastnicy potrzebny jest odpowiedni skład i ilość mikroflory jelitowej oraz niskie pH środowiska. Przy dysbiozie żelazo wchłania się gorzej, co prowadzi do jego niedoboru, anemii i wypadania włosów. Jednocześnie niedobór witamin biorących udział w tworzeniu krwi: A, C, B2, B6, B9, B12 również sprzyja niedoborowi żelaza. Procesy są ze sobą powiązane. Szczegóły – „Żelazo”.
🔸 Cynk jest niezbędny do podziału komórek i syntezy keratyny – białka, z którego składają się włosy. Jego niedobór może prowadzić do spowolnienia wzrostu włosów i ich wypadania. Szczegóły – „Cynk”.
🔸 Siarka bierze udział w procesach odnawiania komórek mieszków włosowych i stymuluje wzrost nowych włosów. Wchodzi w skład aminokwasów, które są elementami budulcowymi białek, takich jak keratyna. Szczegóły – „Siarka”.

Bardziej szczegółowo o składnikach odżywczych korzystnych dla organizmu i włosów – sekcja „Minerały”.

✔️ Białka
Białka są podstawowym materiałem budulcowym dla wszystkich komórek organizmu, w tym włosów, skóry i paznokci, a ich niedobór prowadzi do suchości skóry, łamliwości włosów i paznokci oraz przedwczesnego starzenia się organizmu. Włosy w 80–85% składają się z białka keratyny. Szczegóły – „Skład włosów” i „Ile białka potrzebują włosy”.

✔️ Aminokwasy
Aminokwasy to elementy budulcowe białek, z których składają się włosy. Uczestniczą w metabolizmie i są bardzo ważne dla wzrostu włosów. Niezbędne aminokwasy organizm otrzymuje tylko z pożywienia, aminokwasy zastępcze syntetyzuje sam.

✔️ Węglowodany
Węglowodany rozkładają się do glukozy – głównego źródła energii dla wszystkich komórek, w tym komórek mieszków włosowych, co stymuluje wzrost włosów. Węglowodany uczestniczą również w syntezie białka – podstawowego materiału budulcowego włosów.

✔️ Tłuszcze
Tłuszcze są niezbędne do budowy błon komórkowych i wchłaniania niektórych witamin. Niedobór tłuszczów może prowadzić do deficytu witamin rozpuszczalnych w tłuszczach: A, D, E, K i pogorszenia stanu włosów.

🔔 Artykuł naukowy opublikowany w PMC podkreśla, że niedobór witaminy B2, biotyny (B7), kwasu foliowego (B9) i witaminy B12 jest związany z wypadaniem włosów [2].

🔔 Zgodnie z badaniami naukowymi, nie jest w pełni poznany mechanizm, w jaki mikrobiota jelitowa może wpływać na patogenezę (mechanizm powstawania) łysienia plackowatego. Jednak związek między łysieniem plackowatym a dysbiozą jelitową jest zauważalny, co obserwuje się w przypadku zapalnych chorób jelit, w tym wrzodziejącego zapalenia jelita grubego i choroby Leśniowskiego-Crohna [3].

✅ GDZIE ZACHODZI wchłanianie substancji

Witaminy, mikro- i makroelementy oraz inne składniki odżywcze niezbędne do życia człowieka wchłaniają się głównie w jelicie cienkim (proces absorpcji). Wewnętrzna powierzchnia jelita pokryta jest milionami kosmków, w których znajduje się gęsta sieć naczyń krwionośnych. To właśnie przez nie witaminy i minerały są wchłaniane, trafiają do krwi i rozprowadzane po całym organizmie, w tym do mieszków włosowych.

Jelito cienkie znajduje się między żołądkiem a jelitem grubym i obejmuje dwunastnicę, jelito czcze i kręte.

✅ PRZYCZYNY dysbiozy

👉 Antybiotyki i inne leki. Stosowanie antybiotyków może zniszczyć zarówno szkodliwe, jak i pożyteczne bakterie. Niesteroidowe leki przeciwzapalne zaburzają równowagę mikroflory jelitowej.

👉 Nieprawidłowe odżywianie. Jeśli spożywamy dużo słodkich, tłustych, smażonych, wędzonych potraw i fast foodów, a mało warzyw, owoców, produktów pełnoziarnistych i fermentowanych – dochodzi do zaburzenia równowagi mikroflory i pogorszenia wchłaniania składników odżywczych. Jesteśmy tym, co jemy! I wszystko to odbija się poprzez żołądek i jelita na stanie naszych włosów.

👉 Stres. Obciążenia psychiczne i emocjonalne zaburzają pracę jelit i wpływają na mikroflorę. Podczas stresu trawienie ulega spowolnieniu. Szczegóły – „Stres, depresja”.

👉 Zmiany kwasowości. Jeśli środowisko jelitowe staje się zbyt kwaśne lub zasadowe – hamuje to pożyteczne bakterie; giną one lub przestają się aktywnie rozmnażać, co sprzyja rozwojowi patogennych mikroorganizmów i zmianie składu mikrobioty.

👉 Niedobór enzymów. Brak enzymów trawiennych (lipazy, proteazy, amylazy) może utrudniać trawienie pokarmu i przyswajanie składników odżywczych.

👉 Infekcje. Ostre infekcje (wirusowe, bakteryjne lub pasożytnicze) mogą zaburzać równowagę mikroflory i funkcjonowanie jelit.

👉 Choroby autoimmunologiczne. Niektóre choroby autoimmunologiczne mogą prowadzić do zmian w składzie mikroflory jelitowej, np. AIT (autoimmunologiczne zapalenie tarczycy, czyli choroba Hashimoto).

🔔 Badania naukowe pokazują, że u osób z autoimmunologicznym zapaleniem tarczycy Hashimoto (AIT) skład mikroflory jelitowej różni się od osób zdrowych. Te zmiany mogą wpływać na to, w jaki sposób organizm przyswaja żelazo. Dlatego utrzymanie zdrowej równowagi mikroflory jelitowej może być ważnym czynnikiem dla prawidłowego wchłaniania żelaza przy AIT. Naukowcy nadal badają to zagadnienie [4].

✅ OBJAWY dysbiozy

• Biegunki lub zaparcia (mogą występować naprzemiennie)
• Bóle i skurcze brzucha
• Wzdęcia i uczucie ciężkości
• Zgaga i odbijanie
• Metaliczny posmak lub nieprzyjemny zapach z ust
• Zmęczenie, osłabienie, bóle głowy
• Reakcje alergiczne na skórze
• Spadek odporności, częste infekcje i przeziębienia.

✅ DIAGNOSTYKA

W przypadku podejrzenia dysbiozy jelitowej gastroenterolog może zlecić następujące badania:

• Morfologia i biochemia krwi – ocena niedoborów i obecności anemii.
• Koprogram – ogólne badanie kału, pomagające ocenić jakość trawienia, obecność krwi utajonej i śluzu.
• Posiew bakteriologiczny kału – wykrywa konkretne gatunki bakterii i ich ilość; ważny dla oceny obecności patogennych szczepów.
• Diagnostyka PCR – dokładniejsza metoda identyfikacji DNA różnych mikroorganizmów: bakterii, wirusów, pasożytów.
• Kolonoskopia (w razie potrzeby) – ocena stanu jelit (najbardziej precyzyjna i informacyjna metoda w diagnostyce chorób jelit).
• Gastroskopia (w razie potrzeby) – ocena stanu żołądka.

❗ Wyniki badań kału nie zawsze jednoznacznie potwierdzają dysbiozę! Po antybiotykoterapii zaleca się przyjmowanie probiotyków w celu odbudowy mikroflory jelitowej.

✅ LECZENIE

Leczenie dysbiozy jelit ma na celu przywrócenie prawidłowej równowagi mikroflory i eliminację przyczyn tego stanu.

✔️ Leczenie farmakologiczne

• Probiotyki – żywe mikroorganizmy, które w odpowiedniej ilości pomagają odbudować mikrobiotę jelit.
• Prebiotyki – substancje sprzyjające wzrostowi i namnażaniu pożytecznych bakterii; występują w wielu warzywach i owocach.
• Synbiotyki – połączenie probiotyków i prebiotyków w jednym preparacie, dające efekt synergiczny dla zdrowia jelit.
• Enterosorbenty – preparaty pomagające usuwać toksyny i patogenne mikroorganizmy z jelit, odciążając mikroflorę.
• Enzymy trawienne – wspomagają proces trawienia pokarmów.
• Inne leki. W ciężkich przypadkach dysbiozy mogą być stosowane antybiotyki w celu redukcji nadmiaru patogennych bakterii.
• Witaminy i minerały – w przypadku niedoborów.

✔️ Prawidłowe odżywianie

• Włączenie do diety produktów fermentowanych i bogatych w błonnik: jogurt, kefir, twaróg, warzywa, owoce, produkty pełnoziarniste.
• Ograniczenie produktów drażniących jelita: słodyczy, tłustych i wędzonych potraw, fast foodów, napojów gazowanych oraz produktów z dużą ilością dodatków chemicznych.

✔️ Zmiana stylu życia

• Prowadzić zdrowy i aktywny tryb życia
• Zrezygnować z alkoholu i palenia
• Przestrzegać zasad zdrowego odżywiania
• Kontrolować poziom stresu, który negatywnie wpływa na układ trawienny. Pomoc – rozdział „Co robić przy stresie”.

🚩 Ważne! Kiedy należy udać się do gastroenterologa?

1. Jeśli występują objawy ze strony układu pokarmowego
2. Jeśli objawów brak, ale nie udaje się ustalić przyczyny wypadania włosów (problemy jelitowe mogą przebiegać bezobjawowo)
3. Jeśli obserwuje się niski poziom żelaza (ferrytyny), anemię lub ogólny stan niedoboru
4. Jeśli występuje zapalenie żołądka, a stan włosów lub skóry głowy pogorszył się, pojawiło się wypadanie włosów
5. Po leczeniu antybiotykami.

👉 Jeśli zwykłe preparaty żelaza NIE podnoszą poziomu ferrytyny we krwi, opracowano:

• SCHEMAT 5 – Podnoszenie ferrytyny, gdy żelazo nie pomaga.

✅ Źródła

[1] Oganiezowa I.A. Kiszeczna mikrobiota i immunitet: immunomodulujące efekty Lactobacillus rhamnosus GG [Кишечная микробиота и иммунитет: иммуномодулирующие эффекты Lactobacillus rhamnosus GG] // Russkij Mediczeskij Zhurnal. – 2018. – Nr 9. – S. 39–44, https://www.rmj.ru/articles/pediatriya/Kishechnaya_mikrobiota_iimmunitet_immunomoduliruyuschie_effekty_Lactobacillus_rhamnosus_GG
[2] Almohanna HM, Ahmed AA, Tsatalis JP, Tosti A. The Role of Vitamins and Minerals in Hair Loss: A Review. Dermatol Ther (Heidelb). 2019 Mar;9(1):51-70. doi: 10.1007/s13555-018-0278-6. Epub 2018 Dec 13. PMID: 30547302; PMCID: PMC6380979, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC6380979/
[3] Carrington AE, Maloh J, Nong Y, Agbai ON, Bodemer AA, Sivamani RK. The Gut and Skin Microbiome in Alopecia: Associations and Interventions. J Clin Aesthet Dermatol. 2023 Oct;16(10):59-64. PMID: 37915336; PMCID: PMC10617895, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10617895/
[4] Virili C, Stramazzo I, Bagaglini MF, Carretti AL, Capriello S, Romanelli F, Trimboli P, Centanni M. The relationship between thyroid and human-associated microbiota: A systematic review of reviews. Rev Endocr Metab Disord. 2024 Feb;25(1):215-237. doi: 10.1007/s11154-023-09839-9. Epub 2023 Oct 12. PMID: 37824030; PMCID: PMC10808578? https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10808578/

#Przyczyny wypadania włosów #Łysienie plackowate #Łupież #Łojotok #Łysienie androgenowe (AGA) #łysienie rozlane (telogenowe) #Łysienie menopauzalne #Zaburzenia tarczycy