Zespół policystycznych jajników (PCOS) a wypadanie włosów: przyczyny, objawy i leczenie

Zespół policystycznych jajników (PCOS) – to złożone zaburzenie endokrynologiczne u kobiet, charakteryzujące się licznymi torbielami w jajnikach, zaburzeniem hormonalnym oraz występowaniem określonych objawów. W przypadku PCOS może rozwinąć się łysienie androgenowe (AGA).

❗ PCOS może występować u kobiet bez wyraźnych zaburzeń hormonalnych i objawów.

✅ OBJAWY PCOS

• Nieregularne miesiączki lub ich brak.
• Krótki (poniżej 21 dni) lub długi cykl menstruacyjny (powyżej 35 dni).
• Długość miesiączki krótsza niż 2 dni lub dłuższa niż 7 dni.
• Obfite krwawienia miesiączkowe.
• Silne bóle menstruacyjne.
• Problemy z owulacją, niepłodność.
• Wypadanie włosów.
• Nadmierne owłosienie twarzy i ciała (hirsutyzm).
• Tłusta skóra, trądzik.
• Przyrost masy ciała lub otyłość, szczególnie w okolicy brzucha i talii.

✅ PCOS A WŁOSY

Jednym z objawów PCOS jest nie tylko nadmierny wzrost włosów na twarzy i ciele, ale także odwrotne zjawisko – wypadanie włosów na głowie. W PCOS dochodzi do nadmiernej produkcji męskich hormonów płciowych – androgenów, które hamują wzrost włosów, wiążąc się z receptorami androgenowymi w brodawce skórnej mieszka włosowego. Androgeny zaburzają także cykl wzrostu włosa: skraca się aktywna faza wzrostu (anagen), a wydłuża faza spoczynku i wypadania (telogen), przy czym dochodzi do miniaturyzacji mieszka włosowego.

❗ Androgeny są produkowane głównie w jajnikach i nadnerczach.

✔️ Jajniki
Prawidłowo jajniki wytwarzają zarówno estrogeny z progesteronem, jak i androgeny, ale w PCOS obserwuje się nadmierną sekrecję androgenów przez jajniki (testosteronu i androstenedionu), co prowadzi do różnych problemów, w tym:

• Wypadanie włosów na głowie.
• Nadmierny wzrost włosów na twarzy i ciele.
• Trądzik, tłusta skóra z powodu nadmiernej sekrecji sebum.

Jajniki produkują androgeny pod wpływem hormonu luteinizującego (LH). W PCOS obserwuje się dysbalans między LH a hormonem folikulotropowym (FSH), co prowadzi do hiperandrogenizmu i łysienia.

✔️ Nadnercza
U kobiet z PCOS może występować zwiększona produkcja androgenów zarówno w jajnikach, jak i w nadnerczach, co nazywa się mieszanym hiperandrogenizmem. Nadnercza wydzielają hormony dehydroepiandrosteron (DHEA) i androstenedion.

✅ PRZYCZYNY PCOS

Przyczyny występowania PCOS nie są jeszcze dokładnie znane, ale uważa się, że następujące czynniki mogą przyczyniać się do rozwoju choroby:

1. Czynniki genetyczne
Predyspozycje dziedziczne (historia rodzinna) mogą odgrywać rolę w rozwoju PCOS i podwyższeniu poziomu androgenów.

2. Insulinooporność
U wielu kobiet z PCOS stwierdza się insulinooporność, a podwyższony poziom hormonu insuliny we krwi powoduje, że jajniki produkują jeszcze więcej androgenów, które hamują mieszki włosowe.

❗ Insulinooporność (IR) – stan, w którym komórki organizmu tracą wrażliwość na hormon insulinę wydzielaną przez trzustkę. Prowadzi to do obniżonego wchłaniania glukozy i podwyższenia poziomu cukru we krwi. IR jest zwiastunem rozwoju cukrzycy typu 2.

3. Cukrzyca typu 2
Zwiększa ryzyko rozwoju PCOS.

4. Nadwaga i nieprawidłowe odżywianie
Mogą pogarszać IR, co stymuluje dalszy wzrost poziomu androgenów.

5. Procesy zapalne
Niektóre badania wskazują na obecność przewlekłych stanów zapalnych u kobiet z PCOS, co również może przyczyniać się do podwyższenia poziomu androgenów.

❗ Nadmierna produkcja androgenów nie tylko hamuje wzrost włosów, ale także tłumi owulację, co prowadzi do nieregularnych miesiączek lub ich braku. Stan ten może być przyczyną niepłodności u kobiet z PCOS.

✅ DIAGNOSTYKA PCOS

• Ocena kliniczna: ginekolog przeprowadza badanie i zbiera wywiad, w tym informacje o cyklu miesiączkowym, zmianach masy ciała, objawach hiperandrogenizmu oraz stanie skóry i włosów.
• Badania laboratoryjne: zlecane są badania krwi na poziom hormonów (LH, FSH, testosteron, androstenedion, DHEA‑S, hormon antymüllerowski /AMH/), insuliny, test tolerancji glukozy, profil lipidowy.
• Badanie ultrasonograficzne: przezpochwowe USG jajników pozwala wykryć torbiele, które są charakterystycznym objawem PCOS. W razie potrzeby wykonuje się USG narządów jamy brzusznej.

✅ LECZENIE PCOS

Leczenie PCOS ma na celu łagodzenie objawów:

✔️ Leczenie farmakologiczne

• Doustne środki antykoncepcyjne w celu normalizacji cyklu miesiączkowego, obniżenia poziomu androgenów oraz zmniejszenia objawów hirsutyzmu, trądziku i łysienia.
• Środki antyandrogenowe wspomagające leczenie hirsutyzmu, trądziku i odbudowę wzrostu włosów na głowie.
• Preparaty zwiększające wrażliwość na insulinę (w przypadku insulinooporności lub cukrzycy typu 2).
• Preparaty stymulujące owulację u kobiet, które starają się zajść w ciążę.

🔔 Zgodnie z badaniami naukowymi, mio‑inozytol w połączeniu z kwasem foliowym ma wyraźnie pozytywny wpływ na kobiety z PCOS i łysieniem androgenowym (AGA). Zwiększa wrażliwość komórek na insulinę, poprawia profil metaboliczny, obniża poziom całkowitego i wolnego testosteronu oraz podnosi SHBG (globulinę wiążącą hormony płciowe), co pomaga zmniejszać objawy hiperandrogenizmu, w tym wypadanie włosów [2, 3]. Regularne przyjmowanie preparatów przez 3–6 miesięcy wspiera funkcje rozrodcze, przywraca owulację i normalizuje równowagę hormonalną. Takie podejście jest bezpieczniejszą strategią niż stosowanie doustnych środków antykoncepcyjnych w celu redukcji objawów androgenowych i poprawy zdrowia kobiet z PCOS i AGA.
Szczegóły – sekcja „Witamina B8 (inozytol)”.

🔔 W innych badaniach naukowych wykazano, że niski poziom witaminy D (25(OH)D3) jest związany z podwyższonym poziomem androgenów u kobiet z PCOS. Niedobór witaminy D powinien być traktowany jako dodatkowy czynnik ryzyka rozwoju PCOS [1]. Szczegóły – w sekcji „Niedobór witaminy D”.

✔️ Środki miejscowe

Opracowano specjalne, etapowe schematy leczenia włosów zewnętrznie:

• Schemat 1 – leczenie wypadania włosów dyfuzyjnego, AGA, alternatywa dla minoksydylu
• Schemat 2 – leczenie AGA, wypadania włosów dyfuzyjnego, alternatywa dla minoksydylu
• Schemat 3 – kompleksowe leczenie wypadania włosów u kobiet i mężczyzn z terapią laserową (LLLT)
• Schemat 4 – kompleksowe leczenie wypadania włosów u kobiet i mężczyzn z fototerapią (LED)
• Schemat 5 – terapia wypadania włosów preparatami marki Verdad z użyciem Darsonvala
• Schemat 6 – terapia wypadania włosów preparatami marki Weleda z masażem wałkiem Łapko

✔️ Dieta przy insulinooporności i zmiana stylu życia

Umiarkowana aktywność fizyczna, prawidłowe odżywianie, zdrowy styl życia, rezygnacja z używek i kontrola stresu pomagają obniżyć masę ciała i poprawić wrażliwość na insulinę. Utrata 5–10% masy ciała znacząco poprawia objawy.
Pomoc: „Dieta przy insulinooporności” i „Co robić w stresie”.

✔️ Leczenie chirurgiczne

W niektórych przypadkach wykonuje się operację jajników (laparoskopię), która pomaga przywrócić prawidłową owulację, gdy inne metody leczenia są nieskuteczne.

🚩 Ważne! Niezwykle istotne jest skonsultowanie się z ginekologiem lub ginekologiem-endokrynologiem przy wyraźnych objawach PCOS! Choroba wymaga szczególnej uwagi i indywidualnego leczenia, zwłaszcza przy rozwoju łysienia, niepłodności i cukrzycy.

✅ Źródła

[1] Gokosmanoglu F, Onmez A, Ergenç H. The relationship between Vitamin D deficiency and polycystic ovary syndrome. Afr Health Sci. 2020 Dec;20(4):1880-1886. doi: 10.4314/ahs.v20i4.45. PMID: 34394253; PMCID: PMC8351864, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8351864/
[2] Unfer V, Facchinetti F, Orrù B, Giordani B, Nestler J. Myo-inositol effects in women with PCOS: a meta-analysis of randomized controlled trials. Endocr Connect. 2017 Nov;6(8):647-658. doi: 10.1530/EC-17-0243. PMID: 29042448; PMCID: PMC5655679, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC5655679/
[3] Costantino D, Minozzi G, Minozzi E, Guaraldi C. Metabolic and hormonal effects of myo-inositol in women with polycystic ovary syndrome: a double-blind trial. Eur Rev Med Pharmacol Sci. 2009 Mar-Apr;13(2):105-10. PMID: 19499845, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19499845/

#Przyczyny wypadania włosów #BADANIA NAUKOWE wzrostu włosów #Łysienie androgenowe (AGA)