Stres psychologiczny i depresja są niezwykle szkodliwe nie tylko dla organizmu, ale również dla włosów. Zgodnie z danymi naukowymi, stres od dawna łączy się z zaostrzeniem wielu chorób powodujących wypadanie włosów, w tym [1]:
- Łysienia telogenowego
- Łysienia androgenowego (AGA)
- Łysienia plackowatego.
Wpływ na włosy wywiera zarówno jednorazowy, jak i przewlekły stres, depresja, napięcie nerwowe, lęk, problemy ze snem i trawieniem.
Krótki przegląd związku między stresem psychologicznym a zaburzeniami związanymi z wypadaniem włosów [1].
* Trichotillomania – zaburzenie psychiczne, w którym osoba odczuwa przymus wyrywania własnych włosów: na głowie, brwiach, rzęsach lub innych częściach ciała.
** Przednie bliznowaciejące łysienie czołowe (FFA) – postępująca choroba, w której mieszki włosowe ulegają zniszczeniu i zostają zastąpione tkanką włóknistą, powodując trwałe łysienie (łysienie bliznowaciejące). Linia wzrostu włosów na czole i skroniach cofa się, a skóra w obszarze wypadania staje się gładka, tworząc charakterystyczną „paskową” strefę. Najczęściej dotyka kobiet w okresie menopauzy, rzadziej młodych mężczyzn i kobiet.
❗ Po przebyciu silnej sytuacji stresowej wypadanie włosów zwykle rozpoczyna się średnio po 2–3 miesiącach.
WPŁYW STRESU NA WŁOSY
✅ Zaburzenia hormonalne
✔️ Wzrost poziomu kortyzolu i androgenów
Układ nerwowy jest nierozerwalnie związany z hormonalnym. Przewlekły stres podnosi poziom kortyzolu („hormonu stresu”) i adrenaliny, co może zaburzać równowagę hormonalną. U mieszków włosowych wrażliwych na androgeny przyspiesza to wypadanie włosów.
✔️ Spadek poziomu estrogenów
Długotrwały stres może osłabiać funkcję jajników, zmniejszając poziom estrogenów. Wpływa to nie tylko na włosy, ale również na regularność cyklu miesiączkowego, funkcje reprodukcyjne oraz libido.
✔️ Wpływ na tarczycę
Podwyższony poziom kortyzolu może w pewnym stopniu hamować pracę tarczycy, zmniejszając produkcję hormonów T3 i T4. U osób z istniejącymi zaburzeniami czynności tarczycy (choroba Hashimoto, Gravesa) stres może zaostrzać objawy.
✅ Skurcz naczyń krwionośnych i wypadanie włosów
Układ nerwowy kontroluje rozszerzanie i zwężanie naczyń krwionośnych! Silny lub przewlekły stres przyczynia się do przedwczesnego przejścia mieszków włosowych z fazy aktywnego wzrostu do fazy telogenu (spoczynku i wypadania). W efekcie rozwija się rozlane (telogenowe) wypadanie włosów, które w ciągu kilku miesięcy może prowadzić do utraty znacznej części włosów: nawet do 50–60% ich objętości.
✅ Spowolnienie wzrostu nowych włosów
Przewlekły stres może spowalniać powrót mieszków włosowych z fazy telogenu do fazy anagenu (fazy wzrostu). Mieszek włosowy nie „umiera”, lecz tymczasowo zmniejsza swoją aktywność, „zasypia” i przestaje generować wzrost włosa. W najlepszym wypadku nowe włosy rosną wolniej.
✅ Zaburzenia pracy gruczołów łojowych
Stres może zwiększać aktywność gruczołów łojowych, zwiększając produkcję sebum. Włosy szybciej się przetłuszczają, co wymaga częstszego mycia głowy. W połączeniu z obniżoną odpornością w wyniku stresu może dojść do zaburzenia równowagi mikroflory skóry głowy i pH, co zwiększa jej podatność na infekcje (ryzyko łupieżu, łojotokowego zapalenia skóry).
✅ Obniżenie odporności
Stres tłumi układ odpornościowy, zmniejszając ochronę organizmu. W połączeniu z innymi czynnikami może to pogarszać stan skóry głowy i włosów, zwiększając ich podatność na stany zapalne i infekcje: organizm kieruje dodatkową energię i składniki odżywcze do najważniejszych organów, a włosy stają się ostatnim priorytetem.
✅ Uruchomienie procesów autoimmunologicznych
U osób z predyspozycją genetyczną silny stres może wywołać lub nasilić reakcje autoimmunologiczne, w których układ odpornościowy atakuje własne komórki organizmu, w tym mieszki włosowe. W efekcie może rozwinąć się łysienie plackowate. Przewlekły lub powtarzający się stres zwiększa ryzyko zaostrzenia takich procesów, przyspieszając wypadanie włosów i utrudniając ich odrost.
✅ Niedobór składników odżywczych
W stresie często spada apetyt, dieta staje się rzadka i niezbilansowana, przez co organizm nie otrzymuje istotnych składników odżywczych. Niedobór witamin, mikroelementów, białek i aminokwasów negatywnie wpływa na zdrowie włosów i przyczynia się do ich wypadania.
✅ Stresujący zamknięty cykl związany z wypadaniem włosów
Związek między wypadaniem włosów a stresem jest dwukierunkowy: stres może wywołać lub nasilić utratę włosów, a sama utrata włosów często powoduje silne napięcie emocjonalne. Fakt wypadania włosów potęguje stres, lęk, obniża poczucie własnej wartości i czasami może prowadzić do depresji. Im więcej emocjonalnego obciążenia, tym dłużej utrzymuje się wypadanie włosów. Często trudno ustalić, co było pierwsze — stres czy wypadanie włosów. Osoba wpada w zamknięty cykl, który można przerwać, zaczynając kontrolować poziom stresu, co nie zawsze jest łatwe do wykonania samodzielnie.
❗ Niestety, często można usłyszeć od bliskich lub nawet niektórych lekarzy, którzy „rzucając pobieżne spojrzenie” na głowę, stwierdzają, że problemu z włosami nie ma, że sytuacja jest wyolbrzymiona. To jeszcze bardziej przygnębia osobę z powodu braku empatii i wsparcia emocjonalnego.
🚩 Ważne! Istnieje skuteczny sposób na zmniejszenie obciążenia emocjonalnego. Weź długopis i kartkę papieru. Napisz szczegółowo, co myślisz o swoich włosach (lub innej sytuacji), jak bardzo jesteś zmęczony, ile zrobiłeś dla włosów, jakie stosowałeś środki, maseczki, ile poświęciłeś czasu, energii i pieniędzy, a nic nie pomaga. Napisz o poczuciu żalu, zmęczenia, bezradności. Pisz dużo, szczegółowo, nie krępuj się w wyrażeniach. Gdy skończysz, poczujesz wielką ulgę emocjonalną! Wypowiedziałeś wszystko, co leżało Ci na sercu.
Zbyt proste? Tak. Ale skuteczne! Tym bardziej że naukowo udowodniono, iż obniżenie poziomu stresu wspomagają zajęcia o charakterze relaksacyjnym: oddychanie przeponowe, relaksacja mięśni, medytacja, joga i uważność.
🔔 W badaniach naukowych przeanalizowano 154 publikacje, w których łącznie wzięło udział 10189 osób, dotyczące skuteczności redukcji napięcia poprzez „wyładowanie emocji” i złości [2]. Badania wykazały, że wyładowanie złości nie rozwiązuje problemu, natomiast obniżenie poziomu stresu wspierają zajęcia o charakterze relaksacyjnym.
Efekty obserwowano zarówno podczas leczenia grupowego, jak i indywidualnego, przy ocenie złości w odniesieniu do cech charakteru i stanów emocjonalnych, we wszystkich typach raportów, w warunkach polowych i laboratoryjnych, u studentów i osób niebędących studentami, u przestępców i osób praworządnych, u uczestników z zaburzeniami intelektualnymi i bez nich, u przedstawicieli wszystkich płci, ras i grup wiekowych. Wyniki były również stabilne przez wszystkie lata badań.
Rezultaty obalają powszechne przekonanie, że „wyładowanie emocji” lub bieganie są skutecznymi metodami radzenia sobie ze złością. Tak nie jest! Znacznie lepiej angażować się w aktywności, które obniżają pobudzenie, niż w te, które je zwiększają [2].
Bardziej szczegółowe informacje o sposobach zarządzania stresem znajdują się w rozdziale „Co robić w przypadku stresu i depresji”.
✅ CO ROBIĆ?
- Przejść badania lekarskie, szczególnie jeśli wypadanie włosów przedłuża się i trwa dłużej niż 3–4 miesiące (pojawiają się odchylenia w organizmie związane ze stresem).
- Przywrócić prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego i hormonalnego.
- Nauczyć się zarządzać stresem.
- Prowadzić zdrowy tryb życia: uprawiać sport, zrezygnować z palenia tytoniu (palenie prowokuje wypadanie włosów).
- Prawidłowo się odżywiać, zwracając uwagę na produkty korzystne dla włosów.
- Wspierać włosy poprzez stosowanie zewnętrznych środków stymulujących.
✅ Pomoc – sekcje:
„Co robić w przypadku stresu i depresji”
„Co robić w przypadku wypadania włosów, AGA”
„Co robić w przypadku łysienia plackowatego”
„Badania”
„Odżywianie przy problemach z włosami”
„Katalog produktów do włosów”.
✅ Źródła
[1] The role of psychological stress in hair loss: A review. Bai, Jia Qi Adam et al. JAAD Reviews, Volume 7, 9-19, https://www.jaadreviews.org/article/S2950-1989(25)00094-7/fulltext
[2] Sophie Lyngesen Kjærvik, Brad J. Bushman. A meta-analytic review of anger management activities that increase or decrease arousal: What fuels or douses rage? Clinical Psychology Review, 2024;102414, https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0272735824000357?via%3Dihub
#Przyczyny wypadania włosów #Łysienie plackowate #Alopecia totalis #Łupież #Łojotok #Łysienie androgenowe (AGA) #łysienie rozlane (telogenowe) #Łysienie menopauzalne #Zaburzenia tarczycy
